GAUEKO

Gaueko jeinua da berau; edo, agian, gaua bera da Gaueko.

Sinesmen zaharrek diotenez  ‘eguna egunekoentzat, gaua gauekoentzat’ da, hau da, eguna pertsonentzat eta gaua gaueko espirituentzat.

Pertsonek, gauez, etxean egon behar dute, hura da pertsonen gotorlekua, eta gauez etxetik kanpo zenbait lan egiten ausartzen diren pertsonak Gauekoren hatzaparretan harrapatuta geldituko dira.

Batez ere, gauari beldurrik ez diola esaten dabilena zigortzen du jeinuak, errespeturik gabe harroputzarenak egiten dabilena.

 Haize bolara baten bidez abisatzen du Gauekok gertu dabilela, eta haizeak haren deiadarra ekartzen du.

Pertsonaia honen inguruko kontakizun asko agertzen dira herri desberdinetan, Lekeition, adibidez:

Lekeitioko hiru irule gauean etxerantz ziohazela hiru irrintzi entzun zituzten, eta beraiek ere erantzun egin zuten.
Beldurraren beldurrez, lasterka batean, Urkiza-aurrekoa etxean sartu ziren.
Sartu eta atea itxi zutenean, gaueko jeinuak izugarrizko bultzada eman zion ateari, eta bertan utzi zituen hamar hatzamarren seinaleak.