INAUTERIAK

Inauteriak bereziki Europan eta Amerikako hiri eta herrietan neguaren bukaera aldera ospatzen dituen jaiak dira. Desfileak, mozorroak , kantuak eta dantzak inauterien ezaugarri bereziak dira, umore, parodia eta satira erabilita, gizarte ordena urratuz eta alderantzikatuz.
Historikoki, Kristautasun tradiziotik abiatzen diren jaiak dira, barau eta pribaziozko Garizumaren (Kuaresma) aurretik ospatzen baitira, baina zenbaiten ustez paganismoan daude
oinarriturik.

Euskal Herrian inauteriak, inauteak, ihoteak eta aratusteak deitzen zaie jai horiei.
Hainbat adituen iritziz, Saturnalia eta Lupercalia erromatar jaiekin daude loturik. Garai hartan askatasun osoarekin lotzen ziren jai horiek, izan ere, bertan herri ordenaren iraultzea baimentzen zen. Beste batzuen arabera, udaberriaren hasierarekin lotzen dituzte, eta, beraz, jai hauek duten kutsu kristaua hartzen dute.
Inauterietan izaki mitologiko gaiztoak uxatzen ziren eta zarata handia ateratzeko baimena zegoen

Kristautasunak jaiak bereganatu eta jaiaren mugak jarri omen zituen: Aste Santua baino 40 egun lehenago hasita eta haragia uzteko debekua hasten zen egunean bukatuta (hausterre-eguna).
Inauterien jaiak mugikorrak dira egutegian; hau da, urte batetik bestera data zehatza aldatu egiten da, kristau liturgia-egutegiko Garizuma eta Pazkoa kristau ospakizunak erreferentzia harturik. Oro har, inauteri jaiak Garizuma abiatzen den aurreko astean hasi eta Garizuma hasierako hausterre-egunaren bezperara arte luzatzen dira.
Pazko aurreko zazpigarren igandea da inauteri-igandea. Toki batzuetan hurrengo larunbatean ere ospatzen da inauterietarako, Algorta eta Altsasun esaterako, eta igandean Bilboko Santutxu auzoan. Beste batzuetan, ordea, lehenago dira: Zubietan eta Iturenen esaterako, inauteriak urtarrileko azkeneko igandearen osteko lehen astelehen eta asteartean ospatzen dira